صندوقهای سرمایهگذاری از ابزارهای سودمند سرمایهگذاری به شیوهی غیرمستقیم هستند که دارای انواع مختلفی بوده و هر یک از آنها با داشتن ویژگیهایی متفاوت، برای گروههای متفاوتی از افراد، جذاب هستند. یکی از انواع این صندوقها، صندوقهای تأمین مالی هستند. فرایند و نحوه تأمین مالی از موارد بسیار بااهمیت در اقتصاد کشورها است و طبیعتاً میزان این اهمیت در کشورهای درحالتوسعه نیز بسیار بیشتر خواهد بود. در این مقاله ابتدا دربارهی تعریف و نحوهی انجام تأمین مالی توضیحاتی را ارائه خواهیم کرد. سپس به سراغ صندوقهای تأمین مالی رفته، انواع آن و نحوهی عملکرد آنها را نیز شرح خواهیم داد.
شرایطی را تصور کنید که قصد راهاندازی یک کسبوکار یا به اجرا در آوردن یک ایده را داریم، اما میزان سرمایه لازم برای شروع چنین کاری را در اختیار نداریم. در این حالت دو گزینه وجود خواهد داشت؛ ممکن است به سراغ افراد دارای وجوه مازاد رفته و با دریافت وجوه از آنان در ازای سهیم بودنشان در کسبوکار به جذب سرمایه لازم بپردازیم. یک راه دیگر آن است که به سراغ خلق بدهی برویم؛ در این حالت ممکن است ما به سراغ دریافت وام از بانکها و یا سایر مؤسسات وامدهنده رفته و با ایجاد بدهی و پذیرفتن تعهداتی در ارتباط با بازپرداخت اصل و سود آن میزان پول، به جذب سرمایه بپردازیم.
در هر یک از دو حالت فوق ما در واقع به تأمین مالی کسبوکار یا ایدهی مدنظر خود پرداختهایم. تأمین مالی دو روش عمده دارد. یکی از روشها همانطور که در بند قبلی بدان اشاره شد، دریافت وجوه از سایر اشخاص در ازای شراکتشان در امر مدنظر است که در این صورت در عمل تأمین مالی از طریق انتشار سهام رخداده است.
روش دیگر نیز همان خلق بدهی است که عمدتاً آن را با دریافت وام میشناسند. یکی دیگر از نامهای روش خلق بدهی، بهرهگیری از اهرم مالی است. هر یک از این دو روش دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و همین امر سبب شده تا شرکتها بهصورت ترکیبی از دو روش مطرح شده به فرایند تأمین مالی بپردازند.
بهعنوانمثال برای مزایا و معایب روشهای مختلف تأمین مالی، میتوان به این موضوع اشاره کرد که در فرایند تأمین مالی از طریق انتشار سهام، همان گونه که عواید ناشی از فعالیت اقتصادی بین سهامداران به اشتراک گذاشته خواهد شد، ریسک فعالیت اقتصادی نیز میان سرمایهگذاران مختلف توزیع خواهد شد. این در حالی است که در تأمین مالی از طریق بدهی ابداً اینگونه نیست و شرکت تعهدات هزینهای قطعی را در قبال جریانات درآمدی احتمالی پذیرفته است که این امر میتواند سبب افزایش ریسک شرکت شود.
یکی دیگر از وجوه تفاوت آن است که در فرایند تأمین مالی از طریق سهام به واسطهی شراکت افراد در کسبوکار، قطعاً آنها دارای تأثیراتی بر تصمیمات شرکت نیز خواهند بود؛ این در حالی است که در فرایند تأمین مالی از طریق بدهی، بانک یا مؤسسهی وامدهنده دیگر تأثیری در فرایندهای تصمیمگیری شرکت نخواهد داشت.
موارد اینچنینی متعددی را میتوان مطرح کرد که هرکدام بر تعیین وزن هر یک از این روشها در فرایند تأمین مالی بهشدت تأثیرگذار خواهند بود. برای آشنایی بیشتر با ابزارهای مختلف تأمین مالی میتوانید مقالهی روشهای تأمین مالی را در سایت آکادمی دانایان مطالعه نمایید.
صندوق تأمین مالی یکی از ابزارهای تأمین مالی در بازار سرمایه است که به واسطهی آن ضمن بهرهمندی از مزایای صندوقهای سرمایهگذاری برای سرمایهگذاران مختلف، فرایندهای تأمین مالی پروژهها نیز تسهیل میشود. تأمین مالی با استفاده از صندوق سرمایهگذاری سبب میشود تا سرمایهگذاران از میزان نقدشوندگی بالاتری در سرمایهگذاری خود حتی تا قبل از اتمام پروژهها برخوردار باشند و از سوی دیگر فرایند تأمین مالی پروژهها نیز به علت خروج یک یا چند سرمایهگذار متوقف نشود و آنها بتوانند به فعالیت خود ادامه بدهند. علاوه بر این موضوعات سایر مزایای مطرح شده در ارتباط با صندوقهای سرمایهگذاری در خصوص صندوق-های سرمایهگذاری تأمین مالی نیز صادق است.
این صندوقها را میتوان به سه دستهی مختلف تقسیمبندی کرد. صندوقهای سرمایهگذاری زمین و ساختمان، صندوقهای سرمایهگذاری پروژه و صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه از انواع صندوق-های تأمین مالی هستند که برخی از مراحل فرایند تشکیل و نحوهی عملکرد بین آنها مشابه بوده و در برخی موارد دیگر دارای تفاوتهایی با هم هستند. در ادامه به ارائه توضیحات کوتاهی در ارتباط با هر یک خواهیم پرداخت و برای کسب اطلاعات بیشتر از شما دعوت میکنیم تا مقالات مرتبط با هر یک از صندوقهای سرمایهگذاری زمین و ساختمان، پروژه و جسورانه را مطالعه کنید.
صندوق سرمایهگذاری زمین و ساختمان یکی از انواع صندوقهای سرمایهگذاری تأمین مالی است. همانطور که از نام آن پیداست این نوع از صندوقها جهت فعالیت در حوزهی ساختمان تأسیس میشوند و به تأمین مالی پروژههای ساختمانی خواهند پرداخت. سرمایهگذاری در بخش مسکن بهصورت مستقیم، نیاز به حداقل سرمایهی بالایی دارد و به همین علت بهرهگیری از این نوع از صندوقها میتواند برای دارندگان وجوه خرد بسیار جذاب باشد.
این نوع از صندوقها به جمعآوری و تخصیص وجوه سرمایهگذاران به پروژههای ساختمانی میپردازند و در پایان عواید ناشی از این کار را بین سرمایهگذاران توزیع میکنند. همچنین این صندوقها موظف هستند تا مطابق مقررات گزارشهای مالی خودشان را در زمانهای مقرر ارائه دهند. برای تأسیس این نوع از صندوقها اخذ مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار و ارائهی طرح توجیهی الزامی است. ارکان مختلف و نحوهی عملکرد و همینطور نحوهی مبادلهی واحدهای این صندوقها در مقالهی مربوط به صندوقهای زمین و ساختمان بهتفصیل شرح داده شده است.
یکی دیگر از انواع صندوقهای سرمایهگذاری تأمین مالی، صندوق پروژه است. این صندوقها بهعنوان ابزاری مالی جهت تأمین مالی عمل کرده و هدف اصلی آنها تأمین مالی پروژهی خاصی است که در اساسنامه و امیدنامهی این صندوقها به آن اشاره شده است. برای تأسیس این صندوقها نیز مطابق مقررات باید طرح توجیهی ارائه شود. در این نوع از صندوقها انجام امور از طریق شرکت پروژه که در ابتدا یک شرکت سهامی خاص تحت تملک صندوق است، انجام میشود. پس از به اتمام رسیده پروژه این شرکت تبدیل به سهامی عام خواهد شد و صندوق بهعنوان یک واسطه کنار خواهد رفت و دارندگان واحدهای سرمایهگذاری صندوق تبدیل به سهامداران آن شرکت خواهند شد. در خصوص این نوع از صندوقها نیز به طور جداگانه در مقالهی مربوط به صندوق سرمایهگذاری پروژه توضیحاتی را ارائه کردهایم.
حالت دیگری از صندوقهای تأمین مالی، صندوقهای سرمایهگذاری جسورانه است. این صندوقها بر روی کسبوکارهای نوپا و ایدههای بعضاً استارتاپی سرمایهگذاری میکنند. سرمایهگذاری بر روی این موارد همراه با ریسک بالایی است؛ اما طبیعتاً در ازای آن بازدههای بالایی نیز میتواند داشته باشد. بهطورکلی برای چنین شرکتها و کسبوکارهایی میتوان یک مسیر مشابه شکل توابع نمایی در نظر گرفت، طوری که به بازدهی رسیدن یکی از این ایدهها، عواید سرشاری را در پی دارد که توانایی پوشش زیان سایر ایدهها و کسبوکارها را نیز خواهد داشت. در ارتباط با این موضوع نیز در مقالهای جداگانه با عنوان صندوق سرمایهگذاری جسورانه به مهمترین مسائل اشاره کردهایم و شما را به مطالعهی آن دعوت میکنیم.
در این مقاله به معرفی مفهوم تأمین مالی و روشهای انجام آن پرداختیم و صندوقهای تأمین مالی را بهعنوان ابزاری جهت تسهیل فرایند تأمین مالی معرفی کردیم. مدیریت مطلوب، نقدشوندگی بالا، نظارت دقیق و شفاف و … از دلایل سودمندی این ابزار مالی برای سرمایهگذاران و همینطور متقاضیان وجوه برای تأمین مالی است. یکی دیگر از مهمترین نکات مثبت در خصوص بهرهگیری از صرفههای ناشی از مقیاس است که در تمامی صندوقها وجود دارد و در صندوق تأمین مالی نیز از طریق تجمیع وجوه، امکان سرمایهگذاری راحتتر در امور مختلف را فراهم میکند.
تأمین مالی جمعی چیست؟