در شرایط کنونی اقتصاد ایران سرمایهگذاری به معنای تخصیص بهینهی منابع مالی در دسترس به یک دارایی یا ترکیبی از داراییها، بهمنظور بهدستآوردن منابع باارزشتر در آینده، از موضوعات بسیار بااهمیت است. عدم توجه به این موضوع میتواند زمینهساز بروز برخی از مصائب و مشکلات در آیندهی افراد، خصوصاً در زمان کاهش درآمدها مثلاً در دوران بازنشستگی آنان باشد. باتوجهبه تعریف بالا دو پارامتر بسیار مهم در امر سرمایهگذاری، منبع مالی در دسترس و ترکیب دارایی هستند. درخصوص «ترکیب دارایی مطلوب» بدون توجه به قید میزان منابع مالی در دسترس در مقالهی بهترین سرمایهگذاری در ایران با رویکرد نگاه به تاریخچهی بازدهی بازارها مفصلاً صحبت کردهایم. اما در این مقاله به دنبال آن هستیم تا درخصوص «سرمایهگذاری مطلوب با وجوه اندک» صحبت کنیم.
آکادمی دانایان همراه شما در مسیر دانایی
به طور کلی در سرمایهگذاری با هر مقدار از دارایی، سه موضوع اصلی وجود دارد که قبل از اتخاذ این نوع تصمیمات باید از آنها اگاه باشید. مورد اول بازده مورد انتظار است؛ این که از سرمایهگذاری خود چه بازدهی انتظار دارید. مشخص بودن اهداف مالی و سرمایهگذاری افراد در تعیین بازده مورد انتظار نقش بزرگی را ایفا میکند؛ برای مثال اگر بدانید که هدف از سرمایهگذاریتان خرید خانهای در ۵ سال آینده است، امکان تعیین بازده مورد انتظار از سرمایهگذاریهایتان را خواهید داشت.
مورد بعدی آشنایی با کلاسها(طبقهها)ی دارایی یا بازارهای دارایی است. به این معنا که شما بازارهای مختلط برای سرمایهگذاری را به خوبی بشناسید و بتوانید متناسب با نیازهایتان تصمیم بهینهای برای سرمایهگذاری اتخاذ نمایید.
مورد سوم هم سطح ریسکپذیری شما برای سرمایهگذاری است؛ این که بدانید تا چه حد تحمل ضرر دارید. در این مقاله به مورد دوم پرداختهایم یعنی آشنایی با بازارهای مختلف دارایی برای سرمایهگذاری و این که با پول کم کدام بازارها در دسترس شما خواهند بود که بتوانید تصمیم درستی برای سرمایهگذاریهایتان بگیرید.
شرایطی را تصور کنید که به دنبال محلی برای سرمایهگذاری با وجوه اندک، به طور مثال با پولی کمتر از بیست میلیون تومان هستیم؛ به نظر شما در چنین شرایطی چه موقعیتها و چه بازارهای برای سرمایهگذاری، مطلوب خواهند بود؟ سپردهی بانکی، مسکن، ارز، طلا، سهام و در یک گام فراتر، صندوقهای سرمایهگذاری از موضوعاتی هستند که ممکن است در چنین شرایطی به ذهن متبادر شوند. در کنار این موارد میتوان به سرمایهگذاری در قالب بیمههای پساندازی، که تحت عناوین و طرحهای مختلف توسط شرکتهای بیمهای مختلف ارائه میشوند نیز اشاره کرد. اما در ادامه نگاهی گذرا به بازارهای مختلف خواهیم داشت تا بتوانیم بادقت مطلوبی، بهترین سرمایهگذاری با پول کم را پیدا کنیم.
در کشور ما نرخ تورم در سالهای طولانی دورقمی بوده است و در برخی از سالها عدد نرخ تورم حتی به بیش از ۴۰ درصد نیز رسیده است؛ از این روی حفظ قدرت خرید سرمایهای که در اختیار داریم از اولین اهداف ما در سرمایهگذاری خواهد بود. در چنین شرایطی توجه به مسئلهی ارزش زمانی پول نیز اهمیت بالایی پیدا میکند.
سپردهگذاری در بانک با هر درصد سودی که داشته باشد، طبق تجربیات و دادههای آماری سنوات گذشته، غالباً نرخ بازدهی کمتر از تورم را به همراه داشته است، ازاینجهت در راستای حفظ قدرت خرید سرمایهی افراد چندان موفق نبوده است. حال ممکن است این سؤال پیش بیاید که چرا با وجود چنین مسئلهای همچنان استقبال قابلتوجهی از سپردهگذاری در بانکها میشود. از دلایل عمدهی این استقبال میتوان به بازدهی بدون ریسک این نوع از سرمایهگذاری اشاره کرد که سبب شده تا افراد به سمت سپردهگذاری رو بیاورند. البته در کنار این مسئله میتوان به عدم آگاهی برخی از افراد دربارهی راههای مختلف سرمایهگذاری و کسب بازدهی در سایر بازارها نیز اشاره کرد. در مجموع برای سرمایهگذاری با پول کم، بهرهگیری از سپردهی بانکی چندان مناسب نخواهد بود زیرا موجب از دست رفتن تدریجی سرمایه خواهد شد.
در خصوص بازار مسکن به دلیل شرایط و محدودیتهای ورود و همچنین هزینههای بالای مبادلاتی، سرمایهگذاری با وجوه اندک و آن هم به شکل مستقیم ابداً معنا و مفهومی پیدا نمیکند. در حوزهی سرمایهگذاری روی ارز نیز باید گفت که نوسانهای ناشی از متغیرهای سیاسی در چنین بازارهایی بسیار بالا است، ازاینجهت ریسک سرمایهگذاری در چنین بازارهایی را بهشدت افزایش میدهد. از سوی دیگر با سرمایهگذاری در این بازار در بهترین حالت، صرفاً قدرت خرید پول در یک دورهی مالی حاوی تغییرات شدید نرخ ارز، حفظ میشود و عایدی مضاعفی در اختیار سرمایهگذاران قرار نخواهد گرفت.
صندوق سرمایهگذاری املاک و مستغلات چیست؟ + نحوهی سرمایهگذاری با پول کم در مسکن
در خصوص بازار طلا نیز سرمایهگذاری فیزیکی حاوی مخاطرات شدیدی بوده، از سوی دیگر هزینههای مبادلاتی بالایی را نیز به همراه خواهد داشت و برای وجوه اندک چندان به چشم یک سرمایهگذاری مطلوب نمیتوان به آن نگریست. برای سرمایهگذاری با پول کم در طلا صندوقهای سرمایهگذاری طلا در بورس و گواهی طلای ۱ روزه گزینههای خوبی برای سرمایهگذاری هستند که معایب طلای فیزیکی همچون سرقت، تقلب، کسر اجرت، کارمزد و… را ندارند. سود سرمایهگذاری با پول کم در صندوقهای طلا در بلند مدت مشابه سرمایهگذاری در طلای فیزیکی یا سکههای طلا است. شاید نوسانات این نوع داراییها در کوتاه مدت تا حدودی از طلای فیزیکی متفاوت باشد، اما با دید بلند مدت در سرمایهگذاری نتیجهی مطلوبی خواهید گرفت.
اساس علم اقتصاد تخصیص بهینهی منابع کمیاب است و این مسئله در خصوص سرمایهگذاری نیز موضوعیت دارد. یکی از مسائل مهم در زمینهی تخصیص بهینه در سرمایهگذاری، توجه به موضوع ریسک و سطح ریسکپذیری است. میزان تحمل ریسک افراد ارتباط متقابلی با میزان درآمد و سرمایهی آنها دارد؛ بنابراین اگر درآمد افراد اندک باشد برای انتخاب محل سرمایهگذاری خود باید توجه بیشتری به مسئلهی ریسک سرمایهگذاری داشته باشند چرا که در واقع در چنین شرایطی آسیبهای ازدستدادن تمام یا بخشی از پول برای آنان بیشتر خواهد بود؛ بنابراین سرمایهگذاری در سهام و یا صندوقهای سرمایهگذاری با ریسک بالا نیز ممکن است مناسب سرمایهگذاری با وجوه خرد و مبالغی کمتر از ۲۰ میلیون تومان نباشد.
در چنین شرایطی سرمایهگذاری در بیمههای پساندازی بهعنوان راهحلی جایگزین که ممکن است چندان به ذهن عموم مردم خطور نکند، مطرح میشود. اما در خصوص اینکه بیمههای پساندازی چه هستند، سرمایهگذاری در آنها چگونه است و چه بازدهیهایی را به همراه دارد در ادامه توضیح بیشتری ارائه می-دهیم.
بیمههای پساندازی تحت عنوان بیمههای زندگی یکی دیگر از ابزارهای نوین سرمایهگذاری هستند که ریسک پایینی دارند، اما به دلیل کارآمدی بالاتر نسبت به سپردهی بانکی، محل مناسبتری برای سرمایهگذاری محسوب میشوند؛ از سوی دیگر ورود سرمایهگذاری در قالب بیمههای پساندازی با پول کم و وجوه خرد نیز میسر است.
نحوهی سرمایهگذاری در این بیمههای پساندازی بدینگونه است که فرد سرمایهگذار در دورههای ازپیشتعیینشده مبالغی را در اختیار شرکت بیمهی مدنظر قرار میدهد؛ این پرداختها میتواند به شکل سالانه، فصلی و حتی ماهیانه باشد.
صندوق با سود ثابت چیست؟ چگونه یک صندوق مناسب را انتخاب کنیم؟
به مبلغی که سرمایهگذار در اختیار شرکت بیمهای قرار میدهد مطابق با جزئیات طرحی که مطابق با آن سرمایهگذاری کرده است، به شکل سالانه، عایدی درصدی تعلق خواهد گرفت. این عایدیها سود فنی علیالحساب شمرده خواهند شد و درصورتیکه فرد سرمایهگذار سنوات بیشتری به سرمایهگذاری در قالب بیمههای پساندازی ادامه دهد، در پایان دوره سودی تحت عنوان سود مشارکت نیز دریافت خواهد نمود. .
در سرمایهگذاری در بیمههای پساندازی، هرقدر مدتزمان بیمهنامه بیشتر شود، نرخ سود فنی علیالحساب و سود مشارکت نیز بیشتر خواهد بود.
حال ممکن است این سؤال به وجود بیاید که وجوه جمعآوری شده توسط شرکت بیمه صرف چه اموری میشود و محل تخصیص منابع و کسب سود، جهت بازپرداخت بازدهی سرمایهگذاران چیست؟
در پاسخ باید گفت که شرکت بیمهی مدنظر با تشکیل سبدی از داراییهای مالی به کسب سود میپردازد. سود علیالحساب سرمایهگذاران متناسب با تعداد سنوات بیمهنامه تضمین شده است، نرخ سود مشارکت نیز که در پایان در اختیار آنها قرار خواهد گرفت، مقداری بیشتر از نرخ سود علیالحساب است.
بدین ترتیب به علت تضمینی بودن پرداخت سود علیالحساب به سرمایهگذاران، شرکت بیمه نیز سعی میکند در داراییهای کمریسکتری سرمایهگذاری کند. ترکیب دارایی این شرکتها تا حدودی مشابه ترکیب دارایی صندوقهای سرمایهگذاری مختلط است؛ این بدان معناست که سبد دارایی میتواند متشکل از ابزارهای: اوراق با درآمد ثابت، سپرده، گواهی سپردهی بانکی، سهام، حقتقدم و … باشد اما با این تفاوت که سهم ابزارهای درآمد ثابت نسبت به صندوقهای مختلط بیشتر است.
در مجموع بهرهگیری از بیمههای پساندازی ابزاری مناسب جهت سرمایهگذاری با وجوه خرد است که متأسفانه به علت فقدان اطلاعات، عموم مردم نسبت به آن بیاطلاعاند.
در این مقاله به بررسی بهترین گزینهی ممکن جهت سرمایهگذاری با پول کم پرداختیم و بازارهای مختلف را با هم مقایسه و بررسی کردیم. همچنان به این نکته تاکید داریم که تصمیمگیری در خصوص محل سرمایهگذاری از موضوعات شخصی است که به علت تفاوت در ترجیحات افراد مختلف، نمیتوان یک توصیهی فراگیر برای عموم افراد داشت. اما در شرایطی که قید محدودیتسازی در منابعِ در اختیار، برای سرمایهگذاری وجود دارد و به دنبال سرمایهگذاری با پول کم هستیم، میتوان گفت اولویتبندیها و انتخابها تقریباً مشابه خواهد بود و سرمایهگذاری در قالب بیمههای پساندازی میتواند از گزینههای مطلوب باشد.