الگوها حالت‌های خاص و تکرارشونده‌ای از نمودار قیمت هستند که تشکیل آنها به پیش‌بینی قیمت آتی سهم و بهبود عملکرد معامله‌گران کمک می‌کنند. مجموعه‌ای از الگوهای معروف و پرکاربرد در تحلیل تکنیکال را الگوهای کلاسیک می‌نامند. الگوهای کلاسیک ساده‌ترین الگوهای معاملاتی هستند که با هدف پیش‌بینی آینده سهم مورد استفاده قرار می‌گیرند.

الگوهای کلاسیک در تحلیل تکنیکال

تحلیل تکنیکال ابزاری حیاتی برای معامله‌گران و سرمایه‌گذارانی است که به دنبال درک تحرکات بازارهای مالی هستند. از میان تکنیک‌های مختلف در تحلیل تکنیکال، الگوهای کلاسیک روشی مطمئن برای تشخیص روند و البته نقاط بازگشتی نمودار به‌حساب می‌آیند. این الگوها بخش جدایی‌ناپذیر از تحلیل تکنیکال هستند که به‌طور گسترده توسط تحلیلگران و معامله‌گران سراسر دنیا برای پیش‌بینی قیمت و ایجاد استراتژی معاملاتی استفاده می‌شوند. در ادامه این مقاله به بررسی دنیای الگوهای کلاسیک در تحلیل تکنیکال می‌پردازیم.

این مطلب را از دست ندهید: انواع نمودار در تحلیل تکنیکال کدام است؟

اهمیت الگوهای کلاسیک

الگوهای کلاسیک در تحلیل تکنیکال اهمیت چشم‌گیری دارند چراکه به‌‌عنوان نشانگر احساسات و رفتار بازار عمل می‌کنند. این الگوها از طریق تعامل خریداران و فروشندگان شکل می‌گیرند و منعکس کننده‌ی تغییرات عرضه و تقاضا هستند. شناخت و تسلط هر چه بیشتر به این الگوها به تحلیلگران کمک می‌کند تا حرکات قیمت را پیش‌بینی و تصمیمات سرمایه‌گذاری آگاهانه‌تری بگیرند.

انواع الگوهای کلاسیک در تحلیل تکنیکال

الگوهای کلاسیک در تحلیل تکنیکال به دو نوع اساسی الگوهای ادامه‌دهنده و الگوهای بازگشتی تقسیم می‌شوند.

الگوهای ادامه دهنده: این الگوها تداوم روند را مشخص می‌کنند. در صورتی‌که در نمودار با یک الگوی ادامه‌دهنده روبه‌رو شوید، احتمالاً بعد از آن قیمت در جهت روند قیمتیِ قبل از تشکیل الگو حرکت خواهد کرد. متداول‌ترین الگوهای ادامه‌دهنده عبارتند از الگوی پرچم و مستطیل.
الگوهای بازگشتی: این الگوها نقطه‌‌‌‌‌‌‌ی مقابل الگوهای ادامه‌دهنده هستند و نشان‌دهنده‌ی احتمال تغییر روند قیمت هستند. الگوهای بازگشتی در نقاط سقف و کف قیمت شکل می‌گیرند. متداول‌ترین الگوهای بازگشتی عبارتند از الگوی سر و شانه‌ها (Head and Shoulders) سقف دو‌قلو، سقف سه‌قلو و کف دو‌قلو.

مهم‌ترین نکته معاملاتی در الگوهای ادامه‌دهنده و الگوهای بازگشتی این است که الگو باید به صورت کامل شکل گیرد. در نظر داشته باشید زمانی که یک الگوی قیمت در حال شکل‌گیری است، امکان تشخیص ادامه‌دار یا بازگشتی بودن روند بسیار سخت است؛ بنابراین باید به خطوط روند مورد استفاده برای ترسیم الگوهای قیمت و وجود نقاط احتمالی شکست توجه دقیقی داشت.

در ادامه برخی از الگوهای کلاسیک کلیدی را با جزئیات بیشتر بررسی می‌کنیم و ویژگی‌ها و اهمیت آنها را مورد بحث قرار می‌دهیم.

الگوی مثلث

مثلث‌ها یکی از محبوب‌ترین الگوهای نموداری هستند که در تحلیل تکنیکال استفاده می‌شوند. الگوی مثلث با ترسیم خطوط روند در امتداد یک محدوده قیمتی همگرا به تصویر کشیده می‌شود و به‌معنای توقف روند غالب است. این الگو طی دوره‌هایی از نوسانات قیمتی ایجاد شده و نشانگر توازن میان خریداران و فروشندگان در بازار است. مثلث متقارن، مثلث صعودی و مثلث نزولی سه نوع متداول این الگو هستند. الگوهای مثلث بسته به تایم فریم مورد بررسی، می‌توانند از چند هفته تا چند ماه ادامه داشته باشند.

مثلث صعودی

در این الگو یک خط افقی در امتداد سقف‌های قیمت و یک خط روند افزایشی در امتداد کف‌های قیمت ترسیم می‌شود. الگوی مثلث صعودی نشان‌دهنده‌ی افزایش تدریجی قیمت و افزایش تقاضا توسط خریداران است.

مثلث نزولی

الگوی مثلث نزولی یک نسخه معکوس از الگوی مثلث صعودی است. در این الگو یک خط افقی به‌عنوان خط حمایت در امتداد کف‌های قیمت و یک خط روند کاهشی به عنوان سطح مقاومت در امتداد سقف‌های نوسانی ترسیم می‌شود. الگوی مثلث نزولی نشان‌دهنده‌ی کاهش تدریجی قیمت و افزایش عرضه توسط فروشندگان است.

مثلث متقارن

در این الگو دو خط روند همگرا به شکل مثلث ترسیم می‌شود. این الگو نشان‌دهنده‌ی توازن نسبی میان خریداران و فروشندگان است و ممکن است به توقف موقت قیمت در بازه‌‌‌‌‌‌‌ای معین منجر شود.
در تصویر زیر سه نوع اصلی از الگوهای نمودار مثلث نمایش داده شده است.

الگوی پرچم

پرچم‌ها الگوهای مستطیل یا مثلث شکلی هستند که مهم‌ترین ویژگی آن‌ها وجود یک دوره ثبات کوتاه‌مدت در یک روندِ معمولا پرشتاب است. این الگو ممکن است مسطح باشد یا در خلاف جهت شیب روند اصلی شکل گیرد. پرچم‌های مستطیلی یا چهارگوش (Flag) از خطوط موازی (مانند کانال خنثی) تشکیل شده است و به الگوی مستطیل نیز شباهت دارد که در بازه زمانی کوتاهی شکل گرفته‌اند.

الگوهای پرچم سه‌گوش (Pennant) مشابه الگوی مثلثی هستند که در مدت زمانی کوتاه و تعداد کندل کمتری تشکیل شده است. الگوهای پرچم در طول روندهای صعودی و روندهای نزولی ایجاد و معمولاً طی روندهای نزولی در زمان کمتری تشکیل می‌شوند و احتمالاً بعد از آن حرکت قوی‌تری در همان جهت رخ خواهد داد. در نظر داشته باشید که حجم معاملات نقش مهمی در تائید الگوی پرچم دارد. عموماً حجم معاملات در طول الگوی پرچم کاهش می‌یابد و ممکن است پس از شکست الگو نیز افزایش یابد. در تصویر زیر انواع الگوهای پرچم نمایش داده شده است.
تحلیلگران تکنیکال هدف قیمت الگوی پرچم را به اندازه میله پرچم در نظر می‌گیرند. میله پرچم حدفاصل بین شروع موج صعودی یا نزولی قبل از تشکیل پرچم تا نقطه ابتدایی شروع الگو است.

الگوی مستطیل

الگوی مستطیل یک الگوی قابل اعتماد در روندهای خنثی است. این الگو از حداقل دو نقطه‌ی کف و دو نقطه‌ی سقف تشکیل شده و نمودار قیمت بین این خطوط مقاومت و حمایت موازی در نوسان خواهد بود. اگر این الگو در روند صعودی شکل گیرد، مستطیل صعودی و اگر در روند نزولی تشکیل شود، الگوی مستطیل نزولی نامیده می‌شود. معمولاً رشد یا کاهش قیمت سهم پس از الگوی مستطیل به اندازه‌ی ارتفاع آن خواهد بود.

الگوی سر و شانه (Head and Shoulders)

الگوی سر و شانه یکی از قابل اعتمادترین الگوهای بازگشتی است که با سه نقطه مشخص می‌شود. یک قله‌ی مرکزی (سر/Head) که بالاتر یا پایین‌تر از دو قله‌ی جانبی (شانه/Shoulder) قرار دارد. خط روندی که شانه‌ها را به یکدیگر متصل می‌کند، خط گردن نام دارد. این الگو اغلب نشان‌دهنده‌ی تغییر روند از صعودی به نزولی یا برعکس است و زمانی تایید می‌شود که قیمت از حمایت خط گردن عبور کند. به عبارت دیگر زمانی که قیمت به زیر خط گردن شکسته شود، نشان‌دهنده‌ی بازگشت نزولی و زمانی که به بالای آن شکسته شود، نشان‌دهنده‌ی بازگشت صعودی است. معمولاً افزایش یا کاهش قیمت سهم پس از الگوی سر و شانه به اندازه‌ی فاصله سر تا خط گردن خواهد بود.

همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، الگوی سر و شانه‌‌‌‌‌‌‌‌ی مستقیم دارای سه قله پیاپی است که قله‌ی مرکزی بالاتر از دو قله‌‌ی جانبی است. همچنین الگوی سر و شانه‌‌‌‌‌‌‌‌ی معکوس دارای سه کف قیمت پیاپی است که کف قیمت مرکزی پایین‌تر از دو کف دیگر قرار می‌گیرد.

مطلب پیشنهادی: تایم فریم چیست؟

الگوی سقف دو‌قلو و کف دو‌‌قلو

الگوهای سقف دوقلو و کف دوقلو الگوهای بازگشتی هستند که عملکردی مشابه الگوی سر و شانه دارند و به‌عنوان نشانه‌های تغییر در روند قیمت و همچنین سیگنال خرید و فروش مورد استفاده قرار می‌گیرند.

الگوی سقف دوقلو در انتهای روند صعودی شکل می‌گیرد و شامل دو قله‌ یا سقف قیمت تقریبا هم‌سطح است. حجم معاملات در قله‌‌‌‌‌‌‌های قیمتی به‌طور چشم‌گیری افزایش می‌یابد. پایین‌ترین سطح بین دو قله سطح حمایت (خط گردن)، نام دارد. معمولاً کاهش قیمت سهم پس از الگوی سقف دو‌قلو به اندازه‌ی فاصله بین سقف قله‌‌‌‌‌‌‌ها تا خط گردن خواهد بود.

الگوی کف دوقلو در انتهای روند نزولی شکل می‌گیرد و شامل دو کف قیمت (دره) تقریبا هم سطح است. حجم معاملات در دره‌‌‌‌‌‌‌های قیمتی بطور چشم‌گیری افزایش می‌یابد. بالاترین سطح بین دره‌‌‌‌‌‌‌ها سطح مقاومت (خط گردن)، نام دارد. معمولاً افزایش قیمت سهم پس از الگوی کف دو‌قلو به اندازه‌ی فاصله‌ی بین سقف دره‌‌‌‌‌‌‌ها تا خط گردن خواهد بود.

در تصویر زیر الگوهای سقف دوقلو و کف دوقلو نمایش داده شده است.

سخن پایانی پیرامون الگوی کلاسیک

الگوهای کلاسیک از معروف‌ترین الگوهای تحلیل تکنیکال هستند که رویکرد ساختاریافته‌ و جامعی را برای درک بازار ارائه می‌کنند. با این حال، این الگوها خطاناپذیر نیستند و مانند هر روش تحلیلی در بازار سرمایه، نباید به صورت مجزا در نظر گرفته شوند؛ بنابراین توصیه می‌شود تحلیل‌گران از الگوهای کلاسیک در کنار سایر ابزارها و استراتژی‌های مدیریت ریسک استفاده کنند.