افزایش سرمایه از سود انباشته یا سهام جایزه، یکی از روش‌های تأمین مالی در شرکت‌ها است. ازآنجایی‌که این روش بدون ایجاد نقدینگی است و سبب جذب سرمایه‌گذار جدید و همچنین افزایش سود در میان سهام‌داران قبلی خواهد شد، بسیار محبوب و موردتوجه است. در این مطلب تمام اطلاعاتی که برای افزایش سرمایه از سود انباشته مورد نیاز شماست ارائه خواهیم نمود.

افزایش سرمایه چیست؟

یکی از روش‌های تأمین مالی در شرکت‌ها، افزایش سرمایه است. تأمین مالی یعنی آن‌که شرکت به دنبال روش‌هایی است تا منابع مالی یا سرمایه‌ای مورد نیاز خود را ایجاد کند. بدون تأمین مالی، شرکت قادر به ادامه‌ی فعالیت‌های خود نخواهد بود. هر فعالیت در شرکت، نیازمند هزینه است که با تأمین مالی ممکن می‌شود. در «افزایش سرمایه» – که از بهترین روش‌های تأمین مالی است – شرکت‌ها بدون هزینه‌ی مستقیم، می‌توانند منابع مالی مورد نیازشان را ایجاد نمایند.

در حالت کلی، چهار روش برای افزایش سرمایه بیان شده که در لیست زیر قابل مشاهده است:

1. افزایش سرمایه از طریق سود انباشته
2. افزایش سرمایه از طریق آورده‌ی نقدی و مطالبات حال شده
3. افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت
4. افزایش سرمایه از طریق صرف سهام

هرکدام از این روش‌ها، بر اساس تکنیک‌های خاصی به تأمین مالی می‌پردازند. در این مطلب، روش اول یعنی افزایش سرمایه از طریق سود انباشته شرکت تشریح شده است.

ضریب بتا چیست؟ بهترین ضریب بتا کدام است؟

سود انباشته چیست؟

سود انباشته درصدی از سود خالص است که مطابق با یک چهارچوب مشخص به دست می‌‌آید و به دلیل اینکه قابلیت ذخیره دارد به آن سود انباشته می‌گویند.

افزایش سرمایه از سود انباشته و حساب اندوخته

ایجاد سود در هر شرکت، یک امر الزامی است. شرکتی می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد که سود مناسبی را در طی یک سال بسازد. برطبق قانون تجارت، شرکت‌های سهامی، موظف هستند تا بخشی از سود سالانه‌ی خود را در حسابی مجزا به نام «حساب اندوخته» پس‌انداز کنند. به عبارت دیگر، تمام سود به‌دست‌آمده در طی فعالیت یک‌ساله‌ی شرکت‌های سهامی، مصرف نمی‌شود و بخشی از آن پس‌انداز خواهد شد. شرکت‌ها می‌توانند سودهای غیرعملیاتی کسب شده (مانند فروش اموال غیرمنقول، سود سرمایه‌گذاری و …) را نیز در این حساب پس‌انداز کنند.

روشن است که با گذشت سال‌ها، این حساب، تکمیل شده و به مبلغ مناسبی می‌رسد. چنانچه شرکت مذکور، طرح توجیهی برای افزایش ظرفیت و توسعه و ارتقای خود داشته باشد، می‌تواند از این منبع مالی استفاده کند؛ در این حالت، شرکت می‌تواند این پول را به حساب سرمایه‌ی خود منتقل سازد. در ادامه‌ی مطلب به این موضوع خواهیم پرداخت که این کار چگونه و با چه هدفی انجام می‌شود.

اوراق مرابحه چیست؟

سهام جایزه چیست و افزایش سرمایه از سود انباشته چگونه است؟

سهام جایزه، سهامی است که از طریق سودهای انباشته شده یا از محل سودهای چندساله‌ای که پرداخت نشده است، ایجاد می‌شود. بگذارید این موضوع را کمی‌ دقیق‌تر بررسی کنیم. همان‌طور که بیان کردیم، شرکت‌ها در طی فعالیت خود، سود کسب می‌کنند. در غیر این صورت، شرکت نمی‌تواند به روال طبیعی و فعالیت خود ادامه دهد. بخشی از سود خالص کسب شده، در حساب سود شرکت انباشته شده، در زمان مناسب، به‌عنوان یک سرمایه‌ی جدید یا یک سهام جدید، به حساب سرمایه‌ی شرکت منتقل می‌شود. نهایتاً این سهام، بین سهام‌داران شرکت تقسیم می‌شود. برای آشنایی بیشتر با نحوه‌ی تقسیم سود خالص شرکت به سود تقسیمی و حساب سرمایه می توانید به مقاله‌ی DPS مراجعه نمایید.

حال این موضوع را از دیدگاه سرمایه‌گذار، در نظر بگیرید. سرمایه‌گذار بدون پرداخت پول، سهام دریافت می‌کند! علّت نام‌گذاری «سهام جایزه» نیز همین امر است. یعنی سرمایه‌گذاران، بدون این‌که وجهی را پرداخت نمایند، مالک سهام جایزه خواهند شد. ناگفته نماند که میزان مالکیت سهام‌دار، پس از دریافت این سهام جایزه، تغییری نخواهد کرد.

مزایا و معایب افزایش سرمایه از سود انباشته و سهام جایزه

تصور کنید شرکتی داریم که توانسته است به ۱۰۰ درصد سود در طی چند سال برسد. اکنون میان سهام‌داران این شرکت، بسته به میزان سهام و دارایی که دارند، این سود در قالب سهام تقسیم خواهد شد. به‌عنوان‌مثال، سرمایه‌گذاری که ۱۰۰۰ سهم در آن شرکت دارد، ۱۰۰۰ واحد از سود را در قالب سهام جایزه دریافت خواهد کرد، بدون آن‌که پولی را بابت آن بپردازد. اکنون می‌خواهیم این موضوع را بررسی کنیم که این کار، چه مزایا و معایبی برای وی خواهد داشت.

پیداست که این نوع افزایش سرمایه، برای سرمایه‌گذاران و سهام‌داران بسیار ایده‌آل خواهد بود. هیچ‌کس نیست که افزایش سهام خود را بدون واگذاری پول و سرمایه‌گذاریی بیش‌تر، دوست نداشته باشد! به‌خصوص این‌که این موضوع در سرمایه‌گذاری بلندمدت، بسیار ایده‌آل خواهد بود. البته باید توجه داشت که سرمایه‌گذار نمی‌تواند سهام جایزه را بفروشد! بلکه برای فروش و یا نگهداری این سهام، باید تا زمان تبدیل آن به سهام عادی صبر کند.

تنها مشکلی که می‌توان برای سهام جایزه بیان کرد، این است که در شرکت‌هایی که سرمایه‌ی بالایی دارند، این کار سبب رقیق شدن تعداد سهام خواهد شد. رقیق شدن سهام یا Dilution، در صورتی رخ می‌دهد که افزایش سرمایه با صدور سهام جدید از طرف شرکت همراه باشد. یعنی اگر شرکت در ابتدا ۱۰۰ سهم سرمایه داشته است، اکنون آن را به ۱۵۰ سهم ارتقا خواهد داد. در این وضعیت، نِصاب سهام سهام‌دار این شرکت به‌عنوان‌مثال از ۱۰ سهم در ۱۰۰ سهم، به ۱۰ سهم از ۱۵۰ سهم تعدیل پیدا می‌کند؛ بنابراین مالکین سهام در این شرکت دچار رقیق شدن سهام خود خواهند شد.

انواع سود کدام‌اند؟ برای یادگیری کامل این مفهوم وارد شوید.

محاسبه‌ی تعداد سهام جایزه در افزایش سرمایه از سود انباشته

در این بخش قصد داریم نشان دهیم که تعداد سهام جایزه برای هر سرمایه‌گذار سهام‌دار، چگونه محاسبه می‌شود.

آنچه که برای توزیع سهام جایزه اهمیت دارد، تعداد سهمی است که هر سرمایه‌گذار، در آن شرکت دارد. به عبارت دیگر، میزان دارایی هر سرمایه‌گذار در سهام آن شرکت، تعیین می‌کند که چه میزان از سهام جایزه باید به وی اختصاص یابد. نکته‌ی دیگری که در این محاسبات اهمیت دارد، سودی است که شرکت ایجاد نموده و قرار است آن را به‌عنوان سهام جایزه در بین سهام‌داران خود تقسیم نماید. به عبارت دیگر، میزان دارایی و سهام اولیه‌ی سهام‌دار، همچنین مقدار سود موردنظر که به ایجاد سهام جدید (سهام جایزه) اختصاص می‌یابد، دو پارامتری هستند که باید برای این محاسبات معلوم باشند.

آنچه که برای توزیع سهام جایزه اهمیت دارد، تعداد سهمی است که هر سرمایه‌گذار، در آن شرکت دارد. به عبارت دیگر، میزان دارایی هر سرمایه‌گذار در سهام آن شرکت، تعیین می‌کند که چه میزان از سهام جایزه باید به وی اختصاص یابد. نکته‌ی دیگری که در این محاسبات اهمیت دارد، سودی است که شرکت ایجاد نموده و قرار است آن را به‌عنوان سهام جایزه در بین سهام‌داران خود تقسیم نماید. به عبارت دیگر، میزان دارایی و سهام اولیه‌ی سهام‌دار، همچنین مقدار سود موردنظر که به ایجاد سهام جدید (سهام جایزه) اختصاص می‌یابد، دو پارامتری هستند که باید برای این محاسبات معلوم باشند.

یعنی اگر شما به‌عنوان یک سرمایه‌گذار، ۱۰۰ سهم از یک شرکت داشته باشید و آن شرکت بعد از گذشت چند سال، ۷۵ درصد از محل سود انباشته، افزایش سرمایه داشته باشد:

بنابراین ۷۵ سهم از سهام جایزه به شما تعلق می‌گیرد که مجموع سهام شما در آن شرکت برابر خواهد شد با ۱۰۰+۷۵ یعنی ۱۷۵ سهم.

قیمت سهام بعد از افزایش سرمایه از سود انباشته و سهام جایزه

در این بخش، قصد داریم بفهمیم سهام جایزه چگونه اثری بر قیمت سهام شرکت خواهد داشت. تصور کنید شرکتی داریم که هر سهم آن ۵۰۰۰ ریال ارزش دارد. این شرکت توانسته است بعد از چند سال فعالیت، ۷۵ درصد سود کسب کند. یعنی ۷۵ درصد سود در حساب اندوخته‌ی این شرکت موجود شده است. بنابراین در حساب سود انباشته در این شرکت ۷۵ درصد افزایش سرمایه وجود خواهد داشت. طبق فرمول داریم:

بنابراین در مثال قبلی قیمت جدید سهام برابر خواهد بود:

پس سهام این شرکت که قبلاً ارزش هر سهم آن، ۵۰۰۰ ریال بود؛ اکنون ۲۸۵۷ ریال قیمت دارد! حال ببینیم که دقیقاً چه اتفاقی افتاده است.

تصور کنید که یک سرمایه‌گذار در این شرکت، ۱۰۰ سهم داشته است. یعنی در شروع کار، این سرمایه‌گذار، ۱۰۰ سهم ۵۰۰۰ ریالی از این شرکت را خریداری نموده است. به عبارت بهتر، دارایی این سرمایه‌گذار در شرکت مذکور برابر با ۵۰۰۰۰۰ ریال بوده است. باتوجه‌به محاسباتی که ذکر کردیم، شرکت ۷۵ درصد افزایش سرمایه داشته است و چون سرمایه‌گذار ۱۰۰ سهم در این شرکت داشته، پس ۷۵ سهم به‌عنوان سهام جایزه، به سهام وی افزوده خواهد شد. یعنی سهام جدید این سرمایه‌گذار در شرکت فوق‌الذکر، برابر با ۱۷۵ سهم خواهد بود. (چگونگی محاسبات سهام جایزه در بخش قبلی بیان شد.)

ازآنجایی‌که ارزش سهام جدید از ۵۰۰۰ ریال به ۲۸۵۷ ریال کاهش پیدا کرده است، دارایی سرمایه‌گذار مقدار ۱۷۵*۲۸۵۷ خواهد بود. نتیجه شگفت‌انگیز است! دارایی سرمایه‌گذار همان ۵۰۰۰۰۰ ریال خواهد بود. یعنی تغییری در دارایی او ایجاد نشده است.

افت قیمت سهام شرکت بعد از افزایش سرمایه از سود انباشته و سهام جایزه

در قسمت قبل، فرمولی را ذکر کردیم که برای محاسبه‌ی سهام شرکت بعد از افزایش سرمایه استفاده می‌شود. با تخصیص سهام جایزه، متوجه شدیم که قیمت سهام شرکت، افت پیدا می‌کند. این افت قیمت، به همان دلیلی است که شرکت‌ها اقدام به تقسیم سود (سهام جایزه) میان سهام‌داران خود می‌کنند. شاید کمی عجیب به نظر برسد، اما این افت قیمت سهام، سرمایه‌گذاران جدید را ترغیب به خرید سهام این شرکت خواهد نمود و به تبع آن سرمایه‌ی شرکت افزایش خواهد یافت.

صندوق املاک و مستغلات چیست؟

جمع‌بندی آکادمی دانایان

سهام جایزه، در حقیقت نوعی تبدیل سرمایه است. سرمایه‌ی شرکت در این روش، از دفتر سود به دفاتر سهمی منتقل خواهد شد. با این کار، افت قیمت سهام شرکت رخ می‌دهد؛ در واقع قیمت هر سهم رقیق‌تر می‌گردد اما با افزایش تعداد سهام هر فرد سرمایه‌گذار به همان نسبت، عملاً تغییری در میزان دارایی کل وی صورت نمی‌گیرد. این افت قیمت سهام، چون سود هر سهم را تغییری نمی‌دهد، مجدد افزایش پیدا می‌کند.

به عبارت دیگر، افت قیمت سهام بعد از اختصاص سهام جایزه، در مدت محدود ایجاد می‌شود و بعد از آن، قیمت سهام، خیزش خواهد داشت. این امر، سبب می‌شود تا سرمایه‌گذاران جدید، به علت افت قیمت سهام، به سرمایه‌گذاری در آن شرکت ترغیب شوند و از این طریق، شرکت تأمین مالی خواهد شد. از طرف دیگر، رشد قیمت سهم بعد از گذشت زمان معین از افت آن، سبب می‌شود تا سهام‌داران شرکت، به دلیل افزایش سهام خود به سودآوری خوبی برسند!

برای دسترسی به سایر محتواهای آموزشی وارد شوید.