صکوک؛ ابزار تأمین مالی اسلامی
۱۴۰۳/۰۲/۱۲
بیت‌کوین BTC دقیقا چیست؟ صفر تا صد
۱۴۰۳/۰۲/۱۲سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال با سرمایه‌گذاری در سهام یک شرکت کمی متفاوت است. سهام نشان‌دهنده‌ی دارایی یک شرکت و ادعای سودی است که آن کسب‌وکار ایجاد کرده و می‌کند. اما خرید یک ارز دیجیتال، یک اقدام سوداگرانه روی حرکت قیمت آن است که می‌تواند بسیار پرنوسان باشد زیرا تابع قوانین عرضه و تقاضا است و ارز دیجیتال به‌خودی‌خود یک دارایی پویا و درآمدزا نیست. یعنی اگر زمانی تقاضایی برای آن نباشد ارزش آن به شدت کاهش خواهد یافت.
ارزهای رمزنگاری‌شده را می‌توان با سایر ارزهای دیجیتال یا با ارزهای فیات (پول رسمی کشورها مانند دلار آمریکا) با استفاده از کیف پول دیجیتال در یک نرم‌افزار معاملاتی مبادله کرد. اما یکی از مشکلات ارزهای دیجیتال، بی‌ثباتی قیمت آن‌هاست. برای رفع این معضل، نوعی از رمزارزها ایجاد گردید که هم ویژگی نقدشوندگی، سرعت و امنیت رمزارزها را داشته باشند و هم ویژگی یک ارز فیات، یعنی ثبات قیمت و ارزش را در پی داشته باشد. برای آشنایی بیشتر با این نوع از رمزارزها پیشنهاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنیم تا پایان همراه ما باشید.
استیبل‌کوین چیست؟
استیبل‌کوین‌ها یا رمزارزهای باثبات، ارزهای رمزپایه‌ای هستند که ارزش آنها به ارز، کالا یا ابزار مالی دیگری مرتبط است. هدف استیبل‌کوین‌ها ارائه‌ی جایگزینی مناسب برای نوسانات بالای ارزهای رمزنگاری شده، از جمله بیت‌کوین (BTC) است. تا به ثبات در بازار کریپتو کارنسی کمک کنند و شرایطی را فراهم آورند تا ضمن بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری از مزایای موجود در این بازار از معایبی نظیر نوسانات شدید رمزارزها به واسطهی ماهیت آنها اجتناب شود.
یکی از ارزهای دیجیتال که بسیار شبیه ارزهای فیات است یواسدی کوین است. USD Coin از انواع استیبل‌کوین‌ها است و مانند تتر، به دلار آمریکا متصل است. همچنین مانند تتر، USD Coin در بلاک‌چین اتریوم میزبانی می‌شود. ایده‌ی پشت USD Coin ایجاد یک دلار «کاملاً دیجیتال» بود. دلاری که ثبات ارز فیات ایالات متحده را داشته باشد اما نیازی به حساب بانکی نداشته باشد. USD Coin علاوه بر سرمایه‌گذاری، به‌عنوان پول روزمره‌ای است که می‌تواند در خریدهای اینترنتی استفاده شود.
مزایای رمزارزهای باثبات (استیبل‌کوین‌ها)
استیبل‌کوین‌ها ارزهای رمزپایه‌ای هستند که تلاش می‌کنند ارزش بازار خود را از طریق تکیه بر برخی از منابع خارجی (بیرون از شبکه‌ی ارزهای دیجیتال) باثبات نگه دارند. مثلاً ممکن است به ارزی مانند دلار آمریکا یا به قیمت کالای باارزشی مانند طلا یا نفت متصل شوند. استیبل‌کوین‌ها در مقایسه با ارزهای دیجیتال – که گاه نوسانات شدیدی دارند – می‌توانند با ثبات قیمت خود به‌عنوان واسطهی مفیدتر و مطمئن‌تری در معاملات عمل کنند.
استیبل‌کوین‌ها با حفظ داراییهای ذخیره به‌عنوان وثیقه و پشتوانه، یا از طریق فرمول‌های الگوریتمی که قرار است میزان عرضه را کنترل کنند. به دنبال ثابت نگه‌داشتن قیمت خود هستند. البته باتوجه‌به رشد سریع ۱۵۳ میلیارد دلاری بازار رمزارزهای باثبات (استیبل‌کوین‌ها) و پتانسیل این بازار برای تأثیرگذاری بر سیستم مالی جهانی، استیبل‌کوین‌ها همچنان توسط تنظیم‌کننده‌های بازار مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرند.
اهمیت استیبل‌کوین‌ها در چیست؟
اگرچه بیت‌کوین محبوب‌ترین ارز دیجیتال است. اما دچار نوسانات بالایی در قیمت یا نرخ مبادله است و آن را برای سرمایه‌گذاران و بسیاری از معامله‌گران پرریسک و گاه پرضرر ساخته است. به‌عنوان‌مثال، قیمت بیت‌کوین از اندکی کمتر از ۵۰۰۰ دلار در مارس ۲۰۲۰ به بیش از ۶۳۰۰۰ دلار در آوریل ۲۰۲۱ افزایش یافت و در طی دو ماه پس از آن تقریباً ۵۰ درصد سقوط کرد. نوسانات روزانه‌ی برخی رمزارزها هم گاه بسیار طوفانی است. مثلاً در بازه‌ی زمانی چند ساعت ممکن است بیش از ۱۰ درصد مثبت یا منفی باشد. البته همین نوسانات آن را برای معامله‌گران جذاب نموده است اما این میزان نوسان برای سرمایه‌گذاری بسیار پرریسک محسوب می‌شود. همچنین برای کسی که از این پول به‌عنوان ابزاری برای خریدوفروش استفاده می‌کند. این میزان نوسان می‌تواند موجب سفته‌بازی‌های مخاطره‌آمیز برای خریدار و فروشنده گردد.
منطقاً ارزی که قرار باشد به‌عنوان ابزار مبادله‌ای عمل کند. باید ارزشی نسبتاً ثابت داشته باشد و به کسانی که آن را می‌پذیرند اطمینان دهد که لااقل در کوتاه‌مدت قدرت خرید ناشی از آن ارز حفظ خواهد شد. مثل ارزهای فیات سنتی که تحرکات قیمتی چن درصدی و روزانه برای آنها در معاملات فارکس امری نسبتاً نادر است.
از سوی دیگر مزایای ارزهای دیجیتال به‌ویژه در فضای خریدوفروش آنلاین آن‌چنان جذاب است که علی‌رغم ریسک بالا، افراد نمی‌توانستند از آن چشم بپوشند. درنتیجه استیبل‌کوین‌ها اختراع شدند که با تضمین ثابت نگه‌داشتن ارزش ارز دیجیتال به روش‌های مختلف، علاوه بر دارا بودن مزایای رمزارزها، میزان ریسک و نوسانات آنها را کاهش دهند.
چه نوع استیبل‌کوین‌هایی وجود دارد؟
برخی استدلال می‌کنند که باتوجه‌به دردسترس‌بودن و پذیرش گسترده‌ی دلار آمریکا در سرتاسر جهان، استیبل‌کوین‌هایی که پشتوانهی دلار دارند. جایگزین بسیار مناسبی برای ابزارهای مالی بانکی و سنتی هستند. از سوی دیگر، بسیاری از طرفداران رمزارزها بر این باورند که آینده متعلق به ارزهای دیجیتالی است که توسط بانک‌های مرکزی و قوانین دولتی کنترل نمی‌شود.
بر اساس مکانیسمی که برای تثبیت ارزش استیبل‌کوین‌ها استفاده می‌شود. سه نوع استیبل‌کوین وجود دارد:
- استیبل‌کوین‌های با پشتوانهی ارزهای فیات (پول رسمی کشورها) یا کالاهایی که ارزش جهانی دارند همچون نفت خام و طلا. بدین ترتیب که ذخایر پشتوانهی استیبل‌کوین‌ها توسط متولیان مستقل نگهداری می‌شود و مرتباً مورد حسابرسی قرار می‌گیرند. مثلاً تتر (USDT) و ترو یواسدی(TUSD) استیبل‌کوین‌های محبوبی هستند که توسط ذخایر دلار آمریکا پشتیبانی می‌شوند و تقریبا برابر با ارزششان، دلار امریکا وثیقه دارند.
- استیبل‌کوین‌ها با وثیقه‌ی ارزهای دیجیتال. پشتوانهی این نوع از استیبل‌کوین‌ها، ارزهای دیجیتال مشهوری هستند که تا حد زیادی در بازارهای مالی جاافتاده، بخش بزرگی از بازار را به خود اختصاص داده‌اند. ازآنجایی‌که ممکن است قیمت ارز دیجیتال پشتوانه، دچار نوسان باشد. میزان وثیقه برای این نوع استیبل‌کوین‌ها بیش از ۱ برابر در نظر گرفته می‌شود. یعنی ارزش رمزارز پشتوانه باید از ارزش استیبل‌کوین‌های صادر شده بیشتر باشد. تا در صورت افت قیمت، باز هم ارزش وثیقه کمتر از استیبل‌کوین‌های موجود در ابزار نشود.
مثلاً ممکن است مقداری ارز دیجیتال به ارزش ۲ میلیون دلار، به‌عنوان پشتوانهی انتشار یک میلیون دلار استیبل‌کوین نگهداری شود تا حتی در صورت کاهش ۵۰ درصدی قیمت رمزارز وثیقه، ارزش استیبل‌کوین حفظ شود. به‌عنوان‌مثال، استیبل‌کوین DAI به دلار آمریکا متصل است. اما ذخیره‌ی پشتوانهی آن از نوع اتریوم (ETH) و سایر رمزارزها به ارزش ۱۵۰ درصد از قیمت استیبل‌کوین DAI موجود درد بازار است. - استیبل‌کوین‌هایی که نرخشان توسط الگوریتم‌های تنظیم عرضه، ثابت نگه‌داشته می‌شود. استیبل‌کوین‌های الگوریتمی (algorithmic stable coins) ممکن است داراییهای ذخیره داشته باشند، البته لزوما تمامی آنها دارای داراییهای ذخیره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای نیستند. وجه تمایز اصلی آنها با انواع دیگر در این است که استراتژی ثابت نگه‌داشتن ارزش این نوع استیبل‌کوین از طریق کنترل عرضه‌ی آن، با کمک یک الگوریتم است. این الگوریتم یک برنامه‌ی رایانه‌ای با فرمول ازپیش‌تعیین‌شده است که به‌طور خودکار اجرا شود. این قرارداد هوشمند یک قرارداد خوداجرا با شرایط توافق بین خریدار و فروشنده است که به طور مستقیم در خطوط کد نوشته شده است. کد و شروط گنجانده‌شده در آن، توسط یک شبکه‌ی بلاک‌چین غیرمتمرکز توزیع و ذخیره می‌شود. کد خوداجراشونده، قراردادها (تراکنش‌ها) را بررسی می‌کند و تراکنش‌های فراتر از حد تعیین‌شده برای عرضه را کنترل و منتفی می‌نماید.
البته صادرکنندگان استیبل‌کوین الگوریتمی نمی‌توانند در شرایط بحران با این روش از سقوط قیمت پیشگیری کنند. مثلاً قیمت استیبل‌کوین الگوریتمی TerraUSD (UST) در ۱۱ مه ۲۰۲۲ بیش از ۶۰ درصد سقوط کرد و هماهنگی نرخ آن با دلار آمریکا به‌کلی از دست رفت. زیرا قیمت توکن Luna که برای تثبیت Terra استفاده می‌شد یک‌شبه بیش از ۸۰ درصد کاهش یافت.
از برخی جهات، استیبل‌کوین‌ها چندان تفاوتی با بانک‌های مرکزی کشورها ندارند. زیرا امروزه بانک‌ها هم برای ثابت نگه‌داشتن ارزش ارزی که منتشر می‌کنند به دارایی ذخیره (مثلاً طلا) متکی نیستند. تنها تفاوت در این است که بانک‌های مرکزی مانند فدرال رزرو ایالات متحده، سیاست‌های پولی را عموماً بر اساس پارامترهای تثبیت‌شده و وجاهت قانونی خود به‌عنوان نهاد ناظر و صادر‌کننده‌ی آن پول تنظیم می‌کنند.
از کجا می‌توان انواع ارزهای دیجیتال را خریداری کرد؟
با وجود تعداد زیاد ارزهای دیجیتال در حال حاضر، هیچ مکان واحدی وجود ندارد که در آن بتوان به همه‌ی آنها دسترسی داشت. بااین‌حال، صرافی کوین بیس گلوبال (Coinbase Global) یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های معاملاتی است که در حال حاضر از بیش از ۱۰۰ ارز دیجیتال (شامل بیشتر ۱۰ ارز دیجیتال برتر بر اساس ارزش بازار) را پشتیبانی می‌کند. صرافی آنلاین بایننس (Binance) نیز یکی دیگر از پلتفرم‌های برتر معاملاتی و جایی است که می‌توان سکه و توکن بایننس را معامله کرد. اما پیشنهاد ما در آکادمی دانایان آن است که پیش از ورود به بازار کرپتو کارنسی و انجام معاملات در آن، ابتدا در خصوص صرافی مدنظر خود اطلاعات لازم و کافی را به دست آورید.
سخن پایانی پیرامون استیبل‌کوین
هدف استیبل‌کوین‌ها ارائه جایگزینی برای رمزارزهای محبوب، از جمله بیت‌کوین (BTC) بود که بتواند نوسانات بالای آن ارزها را جبران و ارز دیجیتال را برای تراکنش‌های معمولی و حفظ ارزش پول به گزینه‌ی کم‌ریسک‌تر و باثبات‌تری تبدیل نماید. محبوب‌ترین و بزرگ‌ترین استیبل‌کوین بر اساس ارزش بازار، تتر (USDT) است که با نسبت ۱:۱ به دلار آمریکا متصل شده است و توسط ذخایر طلا حمایت می‌شود. همچنین به طور مداوم در رده‌ی پنج ارز دیجیتال برتر، از منظر ارزش بازار قرار داشته است. Tether را می‌توان در اکثر صرافی‌های بزرگ ارزهای دیجیتال، از جمله Kraken، Binance و Coinbase معامله کرد.
