«بایت کوین» (Bytecoin) رمزارزی غیرمتمرکز و مبتنی‌بر بلاک‌چین است که با هدف ارتقای حریم خصوصی کاربران عرضه شد. این رمزارز ماهیتی «متن‌باز» (OpenSource) دارد و همگان می‌توانند در فرایند بهبود و پیشبرد اهداف توسعه‌ای آن مشارکت کنند.

در این مقاله از آکادمی دانایان می‌خواهیم زوایای پیدا و پنهان ارز دیجیتال بایت کوین را واکاوی کنیم، از تاریخچه‌ی آن بگوییم و با نحوه‌ی عملکرد آن آشنا شویم.

ارز دیجیتال بایت کوین چیست؟

بایت کوین را می‌توان سرآمد رمزارزهایی دانست که امروزه با عناوینی همچون «پرایوسی کوین» (Privacy Voin) یا «رهگیری‌گریز» شناخته می‌شوند. این رمزارز از پروتکلی ویژه موسوم به «کریپتونوت» (CryptoNote) و سازوکاری خاص با نام «امضاهای حلقوی» (Ring Signatures) برای پنهان‌سازی رد پای تراکنش‌های کاربران استفاده می‌کند.

بایت کوین نیز همچون بیت کوین و دیگر رمزارزها به‌دنبال برپایی نوعی نظام پرداخت فردبه‌فرد است. با این تفاوت که می‌خواهد حصاری گرداگرد حریم خصوصی کاربران بکشد و مانع از برملاسازی جزئیات تراکنش‌ها آن‌ها شود.
سنگ بنای بایت کوین در سال ۲۰۱۲ بنیان گذاشته شد و ازاین‌رو می‌توان این رمزارز را در زمره‌ی ارزهای دیرپای بازار به حساب آورد. تا مدتی پیش، گروه بنیان‌گذار و گرداننده‌ی این رمزارز توانسته‌ بودند هویت حقیقی خود را مخفی نگه دارند، اما چندی قبل با معرفی چند راه ارتباطی با کاربران، کمی پرده‌های مخفی را کنار زدند و راه را برای گمانه‌زنی درباره‌ی هویت خود باز کردند.

بایت کوین پیوند مشترک و دیرینه‌ای با «مونرو» (Monero) دارد. مونرو که هم‌اکنون عنوان برترین رمزارز رهگیری‌گریز بازار را یدک می‌کشد با «انشعاب» (Fork) از بایت کوین راه‌اندازی شده است.

مطلب پیشنهادی: انواع ارزدیجیتال کدام است؟

تاریخچه‌ی بایت کوین

سه سال پس از معرفی بیت کوین، بایت کوین با دو هدف پا به عرصه گذاشت. نخست، زدودن رد پای تراکنش‌های رمزارزی و دوم بهبود سرعت پردازش و ثبت آن‌ها.

طراحان بایت کوین مدعی‌اند که این رمزارز، نخستین ارزی است که دست به پیاده‌سازی پروتکل کریپتونوت زده است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، کریپتونوت برپایه‌ی سازوکارهای رمزنگارانه‌ی ویژه‌ای ازجمله امضاهای حلقوی قادر است رد پای تراکنش‌ها را محو و جزئیات آن‌ها را دسترس‌ناپذیر کند.

در شبکه بایت کوین، استخراج هر بلوک داده ظرف دو دقیقه انجام می‌شود که کمتر از زمان مشابه در شبکه بیت کوین است. به‌همین‌دلیل، پردازش تراکنش‌ها و اعتبارسنجی آن‌ها در بایت کوین سریع‌تر انجام می‌شود و مستلزم صرف توان رایانشی کمتری است.

کاربران می‌توانند با مشارکت در فرایند صحت‌سنجی و تأیید تراکنش‌های بایت کوین پاداش دریافت کنند. فرایند استخراج در این رمزارز مبتنی‌بر گونه‌ای خاص از روش اثبات کار به نام «اثبات کار تساوی‌گرا» (Egalitarian Proof-of-Work) است که با عناوین دیگری همچون «اسکریپت» (Scrypt) نیز شناخته می‌شود.

این روش ویژه باعث می‌شود تا علاوه‌بر «پردازنده‌های گرافیکی» (GPU) بتوان از پردازنده‌های معمولی یا همان CPUها نیز برای استخراج بایت کوین استفاده کرد. مزیت اصلی بایت کوین تمرکز بر بهبود رهگیری‌گریز تراکنش‌های رمزارزی، به‌کارگیری امضاهای حلقوی و اتکا بر «آدرس‌های پنهان‌کار» (Stealth Addresses) است.

با گذشت چند سال از عرضه‌ی اولیه‌ی بایت کوین، طراحان آن دچار اختلاف شدند و همین به وقوع انشعابی در این رمزارز انجامید. در پی این انشعاب، رمزارز مونرو متولد شد و در ادامه توانست به جمع برترین پروژه‌های رمزارزی بازار راه یابد.

نحوه‌ی عملکرد بایت کوین

بیت کوین که عنوان نخستین رمزارز بلاک‌چین‌پایه‌ی جهان را یدک می‌کشد، به‌رغم تمامی مزیت‌ها نقاط ضعفی نیز دارد. یکی از این نقاط ضعف، رؤیت‌پذیری همگانی تراکنش‌های آن است. یعنی همه با دسترسی به اینترنت می‌توانند تاریخچه‌ی تمام تراکنش‌های بیت کوین را از آغاز تا امروز مشاهده کنند. در ادامه شماری از فعالان حوزه رمزارز با علم به این پاشنه‌ی آشیل بیت کوین و ضعف آن در پنهان‌سازی رد پای تراکنش‌ها دست‌به‌کار شدند و نخستین جرفه‌ی پروژه‌ی بایت کوین روشن شد. در این بخش می‌خواهیم بدانیم که طراحان بایت کوین چگونه توانستند به قابلیت رهگیری‌گریزی تراکنش‌های رمزارزی دست یابند.

ردیابی‌پذیری

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، تمام تراکنش‌ها در شبکه‌ی بیت‌کوین در دفترکلی عمومی ثبت و ضبط می‌شود و همگان می‌توانند به سیاهه‌ی کامل تراکنش‌ها و جریان نقل‌وانتقال بیت‌کوین‌ها میان گره‌های مختلف دسترسی یابند.
در شبکه‌ی بیت کوین و بیشتر رمزارزهای مبتنی‌بر فناوری بلاک چین، تنها یک روش برای ناشناس‌ماندن تراکنش‌ها وجود دارد و آن توسل به شخصی ثالث برای ادغام و ترکیب تراکنش‌ها با هم است. کریپتونوت نقش این طرف سوم را بازی می‌کند و قادر است رد پای تراکنش‌ها را در شبکه‌های عمومی پنهان کند.

در این پروتکل، در هر تراکنش به‌جای استفاده از یک آدرس عمومی ثابت از آدرس‌های متغیر و یک‌بارمصرف استفاده می‌شود. بنابراین اگر بخواهید یک بار به مقصدی خاص رمزارز بفرستید یاصد بار، هر مرتبه آدرسی تازه برای شما ساخته می‌شود. بنابراین پیداکردن مبادی و مقاصد تراکنش‌های رمزارزی در میان انبوهی از تراکنش‌ها و انتساب آن‌ها به هم، اگر نگوییم ناممکن اما بسیار سخت می‌شود.

ماهیت تراکنش‌های رمزارزی به‌گونه‌ای است که می‌توان میان تراکنش‌ها و افراد دخیل در هر تراکنش، پیوندهای معناداری پیدا کرد و از همین روزنه هویت آن‌ها را برملا کرد. بایت کوین دراین‌میان با استفاده از امضاهای حلقوی یک‌بارمصرف، کار را برای ناقضان حریم خصوصی دشوار می‌کند. زیرا در این سازوکار، امضای کاربر با امضای دیگر کاربران فعال در شبکه ترکیب می‌شود تا یافتن منشأ یا نقطه‌ی آغاز تراکنش از عهده‌ی هر کسی ساخته نباشد. هرچه تعداد امضاهای ترکیب‌شده بیشتر شود، سطح ناشناسی کاربر ارتقا می‌یابد و یافتن رد پای تراکنش‌های او دشوارتر می‌شود. بااین‌حال، برای این کار او باید هزینه‌ی بیشتری هم متحمل شود و کارمزد بالاتری به شبکه پرداخت کند.

این مطلب را از دست ندهید: کیف پول ارزدیجیتال چیست؟

اثبات کار

معماری روش استخراج در شبکه‌ی بیت کوین به‌گونه‌ای طرح‌ریزی‌شده که هرچه توان رایانشی کاربر بیشتر باشد، پاداش بیشتری نیز نصیب او می‌شود. بنابراین در شبکه‌ی بیت کوین، ماینرها یا استخراج‌گران پرتوان می‌توانند سهم بسیار بیشتری از پاداش استخراج دریافت کنند و خواه‌ناخواه، سر ماینرهای خرده‌پا بی‌کلاه می‌ماند. اما بایت کوین از روش اثبات کار تساوی‌گرا استفاده می‌کند تا ماینرهای کم‌توان نیز بتوانند سهمی از پاداش استخراج داشته باشند. ناگفته نماند که در این روش، ماینرهای پرتوان همچنان دست بالاتر را در استخراج دارند، بااین‌حال، شکاف میان سهم دریافتی آن‌ها از شبکه با سهم همتایان کم‌توانشان زیاد نیست. به بیانی دیگر، در شبکه‌ی بایت کوین، ماینرهای پرتوان به‌طور خطی می‌توانند سهم خود را از پاداش استخراج افزایش دهند نه به‌صورت نمایی.

ارز دیجیتال BCN

شبکه بایت کوین دارای رمزارزی بومی با همین نام و با نماد اختصاری BCN است. آمار و ارقام نشان می‌دهد که بازار دادوستد این رمزارز در قیاس با روزهای نخست عرضه آن از رونق افتاده و بهای آن به‌شدت دچار افت شده است. درحال‌حاضر، به‌گواه آمار پایگاه‌های مرجع، بیش از ۱۸۴ میلیارد واحد از رمزارز BCN در چرخه‌ی معاملات بازار قرار دارد. این ارز دیجیتال را می‌توان همچون بسیاری دیگر از رمزارزها در کیف‌پول‌های موبایلی، تحت وب یا دسکتاپ ذخیره کرد.

کلام آخر پیرامون بایت کوین (BCN)

بایت کوین ازجمله قدیمی‌ترین پروژه‌های رمزارزی بازار و نخستین شبکه‌ای است که با هدف ارتقای حریم خصوصی کاربران راه‌اندازی شد. طراحان بایت کوین در «سپیدنامه» (Whitepaper) این پروژه تصریح کرده‌اند که به‌رغم تلاش برای رفع نقائص بیت کوین، هرگز داعیه‌ای برای از میدان به‌درکردن این پروژه نداشته‌اند. مدت‌ها پس از عرضه بایت کوین، گردانندگان این پروژه با اتهام‌هایی همچون دستکاری در بازار دادوستد رمزارز BCN مواجه شدند و رخدادهایی از این دست به وقوع انشعاب در جامعه‌ی کاربری این پروژه انجامید.
درحال‌حاضر با بازشدن پای نهادهای قانون‌گذار و سازمان‌های نظارتی به بازار رمزارزها، ارزهای رهگیری‌گریز توانسته‌اند دوباره به صدر اخبار بازگردند و با اقبال دوباره‌ی کاربران مواجه شوند. البته نباید از نظر دور داشت که کاربرد این رمزارزها در پولشویی و مخفی‌سازی رد پای مجرمان سایبری، ممکن است آینده‌ی آن‌ها را دچار ابهام کند و حتی به ممنوعیت قانونی دادوستد آن‌ها دامن بزند.

سوالات متداول